انواع معافیت سربازی

انواع معافیت‌ های خدمت سربازی

در خصوص انواع معافیت‌های سربازی بایستی ذکر کرد که معافیت از سربازی به طور کلی به دو دسته‌ی دائم و موقت تقسیم می‌شود. این دسته‌بندی براساس شرایط دریافت معافیت از سربازی، آن را به صورت دائم یا موقت برای فرد متقاضی اعطا می‌کند. افرادی که شرایط لازم برای دریافت معافیت از سربازی را دارا هستند، باید انواع معافیت‌ها را بررسی کرده و شرایط دریافت هر یک از این معافیت‌ها را مورد بررسی قرار دهند.

✅ مشمولین خدمت نظام وظیفه از لحاظ سلامت جسمی و روانی به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند:

1. کسانی که از لحاظ جسمی و روانی سالم هستند و مشکلی جهت انجام خدمت نظام وظیفه ندارند.
2. کسانی که به علت نقص عضو و یا سلامت روانی در شرایط سلامت کامل نیستند، اما قادر به انجام خدمات غیر رزمی (معاف از رزم) هستند.
3. کسانی که به علت ابتلا به بیماری موقتا قادر به خدمت نظام وظیفه نیستند. (معافیت موقت)
4. کسانی که به علت نقص عضو، شرایط جسمی و یا شرایط روانی قادر به انجام خدمت نظام وظیفه نیستند. (معافیت دایم)

در ادامه، انواع معافیت‌های سربازی به طور کامل مورد بررسی قرار می‌گیرند و شرایط دریافت آن‌ها نیز توضیح داده می‌شود.

معافیت پزشکی سربازی

معافیت از سربازی در بخش پزشکی می‌تواند به صورت دائم یا موقت بر اساس شرایط فرد متقاضی ارائه شود. افرادی که دارای بیماری‌های دائم مانند کاهش شدید بینایی یا بیماری‌های جسمی و روانی شدید هستند، معافیت پزشکی دائم را دریافت خواهند کرد. افرادی که در یک دوره زمانی موقتاً به علت بیماری مشکلی دارند، می‌توانند معافیت موقت از سربازی را دریافت کنند و پس از بهبودی، در خدمت سربازی شرکت کنند. البته، افراد دارای نقص عضو یا بیماری خاص نیز باید به طور عادی در دوره سربازی شرکت نمایند، اما از انجام فعالیت‌های رزمی و نظامی معاف خواهند بود.

☑️ در جدول زیر لیستی از بیماری‌هایی که باعث دریافت معافیت پزشکی از سربازی می‌شوند، آورده شده است.

لازم به ذکر است که دریافت معافیت پزشکی موقت یا دائم به شرایط پزشکی متقاضی بستگی داشته و برای هر متقاضی ممکن است متفاوت باشد. افراد لازم است جهت قانع کردن کارشناسان مربوطه تمامی مدارک مربوط به بیماری خود را جهت دریافت معافیت پزشکی ارائه داده و با صداقت کامل اطلاعات مربوط به بیماری خود را در فرم های مربوطه وارد نمایند.

معافیت ایثارگران نظام وظیفه

معافیت ایثارگران یکی از انواع معافیت‌های سربازی است که برای خانواده‌های محترم شهدا، جانبازان و آزادگان اعمال می‌شود و ممکن است منجر به دریافت معافیت دائم از سربازی شود. برای دریافت معافیت ایثارگران، بایستی شرایط خاصی را داشته باشید که این شرایط به صورت زیر خلاصه می‌شود.

• در صورتی که پدر، مادر، خواهر یا برادر مشمول در راه انقلاب اسلامی به درجه شهادت، جانبازی یا اسارت رسیده باشند و با تأیید مراجع مربوطه، مشمول می‌توانید معافیت ایثارگری را دریافت کنید.
•  در صورتی که شهید یا آزاده حداقل 24 ماه سابقه خدمت داشته باشد، یا جانبازی با حداقل درصد جانبازی 25 درصد را داشته باشد، یا فردی جاویدالاثر باشد و فرزند پسر نداشته باشد، در این صورت یکی از برادران او می‌تواند معافیت ایثارگری را دریافت کند.
• در صورتی که آزاده حداقل 24 ماه در اسارت بوده باشد، یا جانبازی حداقل 25 درصد جانبازی داشته باشد، یا با حداقل 30 ماه سابقه خدمت در جبهه ایثار کرده باشد، می‌تواند یکی از فرزندان خود را از انجام وظیفه سربازی معاف کند.
• معافیت جانبازان:جانبازان عزیزی که میزان جانبازی آنان ۱۰ درصد و یا بیشتر می‌باشد از انجام دوره ضرورت معاف می‌باشند. این موضوع البته هیچگونه تداخلی با حق استفاده فرزندان آنان از قانون معافیت ایثارگری آنان ایجاد نمی‌کند. مشمولانی که با بانوان جانباز بالای ۲۵ درصد ازدواج کنند نیز، مشمول قانون معافیت از خدمت می‌باشند. البته برای ۵ سال نخست ازدواج معافیت موقت و در صورت استمرار ازدواج معافیت دایمی صادر خواهد شد.
• کسر خدمت نیروهای مسلح و بسیج: کسر خدمت سربازی مخصوص ایثارگرانی است که حد نصاب معافیت یک فرزند را ندارند. در این صورت این کسر خدمت فقط شامل یک فرزند شده و فرزند یا فرزندان دیگر از قانون کسر خدمت نمیتوانند بهره‌مند شوند. به عنوان مثال فردی ۵ درصد جانبازی و ۱۵ ماه سابقه جبهه دارد، این فرد فقط میتوانند از مجموع امتیازات یک فرزند را معاف کند و نمیتواند این دو مقدار را بر ای دو یا چند فرزند مورد استفاده قرار دهد.
• معافیت با قاعده تلفیق: قاعده تلفیق یعنی استفاده از مجموع امتیازات جانبازی، خدمت در جبهه و اسارت. در این صورت فرد تنها میتواند یکی از فرزندان خود را معاف کند و فرزند یا فرزندان دیگر او فقط شامل قانون کسری خدمت سربازی خواهند شد. به این صورت به ازای هر درصد جانبازی، هر ماه حضور در جبهه و هر ماه اسارت ۱۲ روز کسری خدمت به فرزند غیر غایب ایثارگر تعلق می‌گیرد.
• معافیت فرزندان شهدا و جاویدالاثران: کلیه فرزندان شهدا و جاویدالاثران عزیز، پس از رسیدن به سن ضرورت از خدمت نظام وظیفه معاف خواهند شد.
• معافیت برادران شهدا، جاویدالاثران، جانبازان و آزادگان: یکی از برادران عزیزان شهید، جاویدالاثر، جانباز و یا آزاده (با رعایت حد نصاب‌هایی که پیشتر ذکر شد) در صورتی که فاقد فرزند پسر باشد، میتوانند از قانون معافیت بهره‌مند گردند.

معافیت کفالت نظام وظیفه

معافیت کفالت نیز یکی از انواع معافیت‌های سربازی است که شامل پدر، مادر و به طور کلی خانواده می‌شود. این نوع معافیت، پس از معافیت‌های پزشکی، در دسته‌ی معافیت‌هایی قرار می‌گیرد که بیشترین تقاضا را دارند. معافیت کفالت سربازی به معافیتی گفته می‌شود که شخصی به دلیل ناتوانی پدر یا مادر بدون همسر موظف به نگهداری از آن‌ها باشد. افرادی که شرایط خاصی دارند و طبق مواد قانون نظام وظیفه، می‌توانند از معافیت دائم سربازی برخوردار شوند.

البته معافیت کفالت مادر یا پدر تنها برای ناتوانی پدر یا مادر بدون همسر نیست. افرادی که برادر یا خواهری دارند که ازدواج نکرده‌اند و پدر آن‌ها فوت کرده است، می‌توانند از این نوع معافیت استفاده کنند. همچنین، نوه‌هایی که از نسل افرادی بالای 70 سال هستند، تحت شرایط خاصی می‌توانند از معافیت کفالت پدربزرگ یا مادربزرگ خود بهره‌برده و از خدمت سربازی معاف شوند. جزئیات بیشتر درباره این موضوع در مقاله زیر توضیح داده شده است.

نوع دیگری از معافیت کفالت، معافیت تک‌فرزندی است که به خانواده‌هایی با تنها یک پسر تحت شرایط خاصی ارائه می‌شود. این نوع معافیت جزئی از معافیت‌های دائم محسوب می‌شود.

معافیت مددجویان نظام وظیفه

یکی از انواع معافیت‌های نظام وظیفه، معافیت مددجویان است. این نوع معافیت بیشتر برای افرادی ارائه می‌شود که خودشان، فرزندانشان و یا سایر افراد تحت نظر کمیته امداد و بهزیستی قرار دارند. البته برای دریافت این نوع معافیت، باید شرایط خاصی را داشته باشید. طبق دسته‌بندی کلی، افراد زیر می‌توانند از معافیت مددجویان بهره‌برند.

• مادری که از همسر خود طلاق گرفته و یا همسر او فوت کرده باشد، ازدواج نکرده باشد و در عین حال تحت نظر کمیته امداد و بهزیستی قرار داشته باشد، می‌تواند از معافیت طلاق سربازی بهره‌برده و یکی از فرزندان پسر خود را از خدمت سربازی معاف کند.
• اگر فرزند معلول تحت نظر کمیته بهزیستی قرار داشته باشد، مشمول می‌تواند از معافیت سربازی مددجویان بهره‌برد.
• اگر پسری سه خواهر در حالت زنده‌بودن داشته باشد و هیچ برادر دیگری نداشته باشد، می‌تواند از خدمت سربازی معاف شود.
• اگر مشمول با خانمی معلول جسمی-حرکتی ازدواج کند و تا 5 سال از معافیت موقت بهره‌مند شود و ازدواج همچنان پابرجا باشد، فرد مشمول می‌تواند از معافیت دائم سربازی بهره‌برد.

معافیت سنی و عفو رهبری در نظام وظیفه

معافیت سنی یکی از اقسام معافیت‌های سربازی است که به آن عفو معافیت رهبری نیز مشهور است. برای دریافت این نوع معافیت، شما باید برخی مدارک خاص را داشته و سن معینی را برآورده کنید. البته افرادی که بیش از 50 سال سن دارند، نیازی به درخواست معافیت سنی ندارند و شناسنامه‌هایشان با عکس، معافیت آنها را نشان می‌دهد.

معافیت عفو رهبری برای افرادی است که سن بالایی دارند و هنوز به خدمت سربازی رفته نیستند. به عنوان مثال، افرادی که مدرک دکتری در رشته‌های پزشکی و دامپزشکی دارند و تاریخ تولد آنها حداکثر تا سال 1344 بازمی‌گردد (مانند افرادی که در سال‌های قبل از 1344 متولد شده‌اند)، از معافیت عفو رهبری برخوردار می‌شوند و از ارسال به خدمت معاف هستند.

بنابراین، اگر جوانی هستید و قصد دریافت یکی از انواع معافیت‌های سربازی را دارید، این نوع معافیت مناسب برای شما نیست.

معافیت متعهدین خدمت در نظام وظیفه

این نوع معافیت برای افرادی است که در نیروهای مسلح خدمت می‌کنند. برای دریافت معافیت متعهدین خدمت، شرایط خاصی لازم است و نمی‌توان به سادگی این نوع معافیت را دریافت کرد. داوطلبان شغل خلبانی، نیروهای مسلح، معلمان و… می‌توانند بر اساس مدت استخدام و خدمت خود در سازمان مربوطه از معافیت متعهدین خدمت استفاده کنند.

در یک ماده از قانون معافیت متعهدین خدمت آمده است که فارغ التحصیلان مراکز تربیت معلم، پس از گذراندن دوره آموزشی سربازی وظیفه عمومی ناجا، بقیه دوره خدمت خود را در آموزش و پرورش می‌گذرانند.

معافیت افراد متاهل

معافیت دیگری به نام معافیت افراد متاهل به تازگی ایجاد شده است و بر اساس آن، افراد متاهل و غیرمتاهل با دو فرزند یا بیشتر که بالای 30 سال سن دارند، از انجام خدمت وظیفه عمومی به صورت رایگان معاف می‌شوند.

? معافیت با داشتن حداقل ۴ فرزند: این معافیت از سال ۱۴۰۲ و برابر با موافقت مقام معظم رهبری و فرمانده معظم کل قوا (مدظله‌العالی) برای مشمولان وظیفه غایب و غیر غایب و کارکنان وظیفه در حال خدمت که دارای ۴ فرزند و بالاتر هستند و همچنین مشمولان وظیفه غایب و غیر غایب و کارکنان وظیفه در حال خدمت، با حداقل ۴۰ سال سن تمام، که دارای ۳ فرزند هستند اجرا شده است. صدور کارت معافیت برای مشمولان غایب و غیر غایب واجد شرایط این مصوبه، پس از طی آموزش‌های مقدماتی و تکمیلی بسیج امکانپذیر خواهد بود.

معافیت طلاق در نظام وظیفه

اگر پدر و مادر مشمولی که یک فرزند ذکور وحید در خانواده دارند، از یکدیگر طلاق گرفته‌اند، مشمول می‌تواند از شرایط معافیت طلاق بهره‌برداری کند و به صورت دائم از خدمت سربازی معاف شود. برای دریافت این نوع معافیت، مشمول سربازی باید یک فرزند ذکور بالای 18 سال داشته باشد، و تاریخ طلاق والدین او باید بیش از 30 ماه گذشته باشد و مادر مشمول نباید مجدداً ازدواج کرده باشد.

معافیت طلاق به آن دسته از مشمولان تعلق می‌گیرد که والدین آن‌ها از هم جدا شده‌اند یا به عبارتی طلاق گرفته‌اند. اما لازم به ذکر است که معافیت طلاق سربازی تنها به افرادی تعلق نمی‌گیرد که والدین آن‌ها از هم جدا شده باشند، بلکه آن دسته از مشمولانی که مادربزرگشان از همسر خود طلاق گرفته است یا اگر مشمول دارای خواهری باشد که از همسر خود طلاق گرفته است، می‌توانند این نوع معافیت را دریافت کنند. در هر صورت، برای دریافت این نوع معافیت‌ها شرایط خاصی نیز وجود دارد.

معافیت قد سربازی

معافیت قد سربازی یکی از انواع معافیت‌های پزشکی است که برای دریافت آن باید شرایط خاصی را داشته باشید و مربوط به افرادی می‌شود که به علت کوتاهی قد قادر به انجام وظایف نظامی مرتبط با سربازی نیستند. همچنین، حداقل قد برای دریافت معافیت سربازی بستگی به سطح تحصیلات مشمولان دارد. برای افرادی که دارای مدرک تحصیلی کاردانی و پایین‌تر هستند، حداقل قد 145 سانتی‌متر است.

افرادی که شرایط لازم برای دریافت معافیت قد سربازی را دارند، می‌توانند از این نوع معافیت بهره‌مند شوند. البته برای دریافت معافیت سربازی قد، دو شرط دیگر نیز وجود دارد، به این صورت که مشمولان باید بدون غیبت در خدمت سربازی باشند و همچنین فاقد سوابق منفی در خدمت سربازی باشند.

معافیت تحصیلی خدمت وظیفه

این نوع از معافیت حداکثر تا یک سال پس از فارغ تحصیلی از هر مقطع تحصیلی مجاز بوده و پس از آن فرد مشمول خدمت نظام وظیفه تلقی می‌گردد. این مقدار دارای یک نرخ رسمی بوده و فرد پس از آن جز دسته مشمولان قرار می‌گیرد. به این نرخ رسمی، سنوات تحصیلی می‌گویند.

مدارک لازم برای معافیت سربازی

مدارک لازم برای دریافت معافیت از خدمت سربازی بسته به نوع معافیت متفاوت بوده و تفاوت هایی دارند. افرادی که به دقت میخواهند از مدارک مورد نیاز برای دریافت معافیت از خدمت سربازی مطلع شوند، میتوانند به دفاتر پلیس 10+ مراجعه کرده و راهنمایی های لازم را برای دریافت معافیت از خدمت سربازی دریافت نمایند. به طور کلی، مدارک لازم برای دریافت معافیت از خدمت سربازی متناسب با شرایط دریافت معافیت از خدمت سربازی عبارتند از:

• 1. مدارک هویتی: افراد برای دریافت معافیت از خدمت سربازی باید شناسنامه یا کارت ملی خود را به طور لازم ارائه نمایند.
• 2. کپی کامل شناسنامه و کارت ملی: برای دریافت معافیت از خدمت سربازی، ممکن است نیاز به ارائه کپی مدارک هویتی باشد.
• 3. دو عدد عکس پرسنلی 3 در 4: متقاضیان دریافت معافیت پزشکی باید دو عدد عکس پرسنلی به ابعاد 3 در 4 را نیز تهیه و ارائه نمایند.
• 4. شماره حساب بانک سپه: افرادی که میخواهند معافیت پزشکی دریافت کنند، باید در بانک سپه حساب بانکی افتتاح کنند و شماره حساب بانکی خود را در فرم درخواست معافیت پزشکی وارد نمایند.
• 5. مدارک هویتی فرد تحت تکفل: برای دریافت معافیت از خدمت سربازی تحت تکفل، نیاز به ارائه مدارک هویتی فرد تحت تکفل است.
• 6. مدارک مربوط به ایثارگران: افرادی که قصد دریافت معافیت از خدمت سربازی به عنوان ایثارگر را دارند، باید مدارک مربوطه را با توجه به نوع و شرایط ایثارگری ارائه نمایند.
• 7. پرکردن فرم درخواست معافیت از خدمت سربازی: تمامی متقاضیان معافیت از خدمت سربازی باید علاوه بر ارائه مدارک مورد نیاز، فرم درخواست معافیت از خدمت سربازی را با اطلاعات صحیح پر کنند.

اهمیت ارائه تمامی مدارک لازم برای دریافت معافیت از خدمت سربازی نباید نادیده گرفته شود، زیرا عدم ارائه همه مدارک منجر به عدم دریافت معافیت میشود و به ضرر متقاضی خواهد بود. متقاضیان معافیت از خدمت سربازی باید با دقت بالا، مدارک لازم برای دریافت معافیت از خدمت سربازی را تهیه و فرم های مربوطه را به درستی پر کنند. برای ثبت درخواست معافیت از خدمت سربازی، افراد باید در هنگام مراجعه به مرکز مربوطه تمامی مدارک مورد نیاز را همراه داشته باشند تا به مشکل نخورند.

روش های درخواست معافیت از خدمت سربازی

در پاسخ به این پرسش که برای دریافت معافیت از خدمت سربازی باید کجا مراجعه کرد، لازم است به اطلاع برسانیم که برای انجام این امر، افراد باید به صورت حضوری به دفاتر پلیس 10+ مراجعه کنند. افرادی که شرایط لازم برای دریافت معافیت از خدمت سربازی را دارا می‌باشند، پس از مطالعه درباره انواع معافیت‌ها و تهیه مدارک مورد نیاز جهت دریافت هر یک از آن‌ها، می‌توانند با ارائه مدارک مربوطه به دفاتر پلیس 10+ و تکمیل فرم درخواست معافیت از خدمت سربازی، اقدام به دریافت معافیت از خدمت سربازی خود نمایند.

منبعی که در این زمینه اطلاعات منتشر می‌کند، سایت نظام وظیفه به آدرس vazifeh.police.ir است. این سایت حاوی اخبار و اطلاعیه‌هایی درباره معافیت از خدمت سربازی است که برای افراد می‌تواند اهمیت داشته باشد. با مراجعه به سایت vazifeh.police.ir و مطالعه اطلاعیه‌های مرتبط با شرایط دریافت معافیت از خدمت سربازی، متقاضیان می‌توانند از برطرف شدن ابهامات و سوالات خود لذت ببرند و از راهنمایی‌های ارائه شده بهره‌برداری نمایند.

برای دریافت معافیت از خدمت سربازی، افراد بعد از مراجعه به دفاتر پلیس 10+، باید فرم درخواست معافیت از خدمت سربازی را با توجه به نوع معافیت مورد نظر خود تکمیل و مدارک لازم را نیز ارائه کنند. روند دریافت معافیت از خدمت سربازی با توجه به نوع معافیت متفاوت است، اما در تمامی موارد، متقاضیان باید در مرحله اول به دفتر پلیس 10+ مراجعه نمایند.

پیگیری درخواست معافیت پزشکی سربازی

پس از مدتی از ثبت درخواست معافیت پزشکی سربازی، یک برگه معرفی نامه از طریق پست برای شما ارسال خواهد شد. این برگه معرفی نامه برای مراجعه به بیمارستان تخصصی تایید شده توسط نیروهای مسلح است.

لطفاً در زمان مشخص شده، به بیمارستان معرفی شده مراجعه کرده و معاینه تخصصی خود را انجام دهید. پس از معاینه تخصصی، تشخیص بیمارستان به حوزه رسیدگی مربوطه ارسال خواهد شد.

در صورت تشخیص مجدد بیماری توسط بیمارستان، به زودی دعوت‌نامه‌ای برای شما جهت حضور در شورای پزشکی نظام وظیفه ارسال خواهد شد. لطفاً پس از دریافت دعوت‌نامه، حضور خود را در جلسه شورا پزشکی اطلاعاتی ویا داده‌های پزشکی دیگری که قابلیت بررسی بالایی دارند، به ارمغان بیاورید.

بعد از بررسی موردی در جلسه شورا پزشکی، تصمیم مسئولان مربوطه درباره معافیت پزشکی شما از خدمت سربازی اعلام خواهد شد.

نحوه اعتراض به رأی معافیت سربازی

در صورتی که اعتراضی به رأی صادرشده از سوی شورای پزشکی دارید، می‌توانید از طریق ثبت اعتراض خود در دفاتر پلیس 10+ اقدام کنید. در این صورت، پرونده پزشکی شما به شورای عالی پزشکی ارجاع داده خواهد شد و رأی شورای پزشکی قابل اعتراض نخواهد بود و باید به طور قطعی به آن پایبند شوید.

در صورت تشدید شرایط جسمی پس از رأی شورای عالی پزشکی، شما باید به هر حالتی به خدمت سربازی اعزام شده و پیگیری معافیت پزشکی خود را از طریق یگان مربوطه انجام دهید.

در صورت غیبت از خدمت سربازی، اگر شما در کمیسیون شورای عالی نیز رد شوید، باید مجدداً به خدمت سربازی اعزام شوید تا پیگیری موردی مجدداً انجام شود. به عبارت دیگر، در صورت تشدید وضعیت در سال‌های بعد، امکان دریافت معافیت پزشکی برای شما وجود نخواهد داشت.

همچنین، در صورتی که شما پس از معاینات در شورای پزشکی شهرستان معافیت از خدمت را دریافت نکنید، شما باید به یکی از مراکز مجهز وزارت بهداشت یا بیمارستان‌های نظامی معرفی شوید تا معاینات تخصصی دیگری انجام شود.

نتیجه معاینات تخصصی و آزمایش‌ها به شورای عالی پزشکی، که تشکیل شده است از پزشکان متخصص، ارسال خواهد شد و در صورت داشتن شرایط معافیت پزشکی دائم، معافیت پزشکی برای شما صادر خواهد شد.

مشمولین عضو کمیته امداد یا مددجویان بهزیستی و همچنین مشمولینی که از سوی شورای پزشکی نیاز به معاینه تخصصی دارند، از پرداخت هزینه معاف هستند. بیمارستان‌ها مکلف‌اند در کمترین زمان ممکن و حداکثر ظرف مدت یک ماه معاینات مورد نیاز را انجام دهند. در صورت عدم مراجعه شما به موقع، در ظرف یک ماه پس از تعیین تکلیف، به خدمت سربازی اعزام خواهید

شد.